Sint Nicolaasfeest – kleuters om 11 uur uit

Zie voor meer informatie: nieuws- en klassenbrief

Achtergrond Sint Nicolaasfeest

Sint Nicolaas: een feest van geven en ontvangen

Hij is weer in het land: Sint Nicolaas. Zaterdag 16 november kwam de goedheiligman vergezeld door zijn vele knechtjes weer uit het verre Spanje aangevaren. Ontvangstcomités samengesteld uit notabelen van steden en dorpen, honderden kinderen en volwassenen: iedereen trotseerde koude voeten en lange wachttijden om hem en zijn gevolg te kunnen verwelkomen. De opmaat naar 5 december, het avondje van Sinterklaas, is weer begonnen. Een traditie die al eeuwenlang bestaat, wordt voortgezet.

Het personage van de Sinterklaas die al sinds honderden jaren met zoveel enthousiasme in Nederland wordt verwelkomd, is voor een deel gebaseerd op de bisschop van Myra. Deze heilige leefde in de derde eeuw in het verre Lycië (nu Turkije toen onderdeel van het Romeinse Rijk) en hoewel er nooit historisch bewijs over zijn leven is gevonden, geniet hij een grote bekendheid. Niet alleen in Nederland, maar ook in de ons omringende landen en in Oost-Europa waar hij wordt gezien als een belangrijke heilige. De roem en aanbidding dankt Nicolaas van Myra aan de vele wonderen en goede daden die hij gedurende zijn leven heeft verricht en die worden verhaald in talrijke legendes. Deze verhalen gaan stuk voor stuk over een bisschop die de mensen wil behoeden tegen het kwade dat van buitenaf komt, maar ook dat in de mensen zelf leeft. Nicolaas van Myra gebruikte zijn relatie met het goddelijke niet alleen om door gebeden om bescherming voor de mensen te vragen, maar ook om te pleiten voor vergiffenis. Zo vertelt een van de bekendste legendes hoe Nicolaas met zijn gebeden drie studenten terug tot leven bracht maar ook de herbergier die de jongens op gruwelijke wijze had vermoord ‘redt’. Door het gebed komt de herbergier tot inkeer en wordt door hem goddelijke vergiffenis geschonken zodat hij verlicht en gelouterd verder kan leven. Een duidelijke parallel tussen Nicolaas van Myra en onze Sinterklaas is te trekken. Immer: geven en vergeven: dat doet de huidige Sinterklaas nog steeds. Hij stuurt zijn knechtjes het dak op om aan schoorstenen te achterhalen hoe de mensen met elkaar leven, wat hun positieve en minder positieve eigenschappen zijn en aan het einde van de Sinterklaastijd, op de 5e december, komt de Goedheiligman langs met zijn grote dikke boek om de mensen minzaam en met wat humor een spiegel voor te houden om vervolgens te vertrekken met achterlating van zakken vol cadeaus. Heeft de Sint geen tijd voor een persoonlijk bezoek, dan bezorgt hij (of laat bezorgen door zijn Pietjes) de cadeaus en surprises en gedichtjes waarin de ontvangers op een luchtige manier worden geconfronteerd met hun minder positieve karaktereigenschappen. Dat de giften via de schoorsteen hoog op het dak in de schoen (het kledingstuk voor onze voeten, de verbinding met de aarde) tot ons komen, is ook een duidelijke verwijzing naar de bisschop van Myra die als intermediair tussen het hemelse en het aardse optrad.

Eerder werd verteld dat de personage van ‘onze’ Sinterklaas voor een belangrijk deel is gebaseerd op dat van de bisschop van Myra. Het andere deel moet gezocht worden in de Germaanse mythologie en wel in personage van Odin of Wodin, de Germaanse oppergod. Evenals Sinterklaas had deze god een prachtige witte paard en een heel bijzonder paard dat, dankzij acht benen (vier voor de aarde, vier voor de lucht), zowel over de aarde als door de lucht kon draven en galopperen. Op zijn schouder zaten twee zwarte raven, Huginn en Muninn, respectievelijk geheugen en gedachten. Elke dag vlogen de vogels over de werelden, bezochten mensen door zich via de schoorstenen toegang tot hun huizen te verschaffen om aan het eind van de dag aan Odin te kunnen vertellen wat zich zoal had voorgedaan. Odin had zijn raven, Sinterklaas zijn Pietjes. Odin bewoog zich voort op de aarde even gemakkelijk als hij dat deed door de lucht. Nicolaas van Myra gebruikte zijn relatie met het hemelse om het aardse en het goddelijke bij elkaar te kunnen brengen. Sinterklaas is een personage dat zowel de mythische als de heilige in zich heeft.

In dit licht bezien is het allesbehalve toeval dat Sint Nicolaas feest al vanaf het begin wordt gevierd aan het begin van de adventtijd, de 4 weken voor de komst van de Jezus. De 4 weken waarin de stilte en het donker toenemen en we wachten op de komst van het licht, het wonder van het Kerstkind, de mens die als zoon van God, het hemelse nog dichter bij de mensen brengt.

Na Sint Maarten, die ons leerde hoe te geven, geeft Sinterklaas ons de mogelijkheid om tijdens een vrolijk feest vol luidruchtigheid, plezier maar ook met gedichtjes en surprises waarin onze minder positieve daden en eigenschappen te kijk worden gezet, de kans om schoon schip te maken en onze harten te vullen met licht en vrolijkheid.